Porozumienie z Rosją w sprawie zezwoleń zawarte, nie wiadomo tylko, jak będzie w praktyce wyglądała jego realizacja.

Pierwszego kwietnia Polska i Rosja porozumiały się co do warunków wykonywania przewozów międzynarodowych oraz ustaliły kontyngent zezwoleń. Do końca grudnia 2016 roku Polska otrzyma 170 tysięcy zezwoleń, w tym 30 tysięcy zezwoleń Rosja - kraje trzecie. Strona rosyjska także otrzyma 170 tys. zezwoleń, w tym 10 tys. na przewozy tranzytowe. Wymiany zezwoleń dokonano po opublikowaniu przez Rosję 6 kwietnia zmienionego rozporządzenia w sprawie kontroli transportu, które weszło w życie 17 kwietnia. W sumie Polska otrzyma na ten rok 190 tys. zezwoleń, w tym 40 tys. na przewozy do krajów trzecich. Zezwolenia są ważne do końca 2016 roku.
Strona rosyjska zobowiązała się do zmiany rozporządzeń, które eliminowały polskich przewoźników z rynku rosyjskiego. - Jesteśmy usatysfakcjonowani, że warunki prowadzenia działalności transportowej przez polskie firmy na terenie Rosji nie pogorszą się - powiedział wiceminister Jerzy Szmit.
Osoby biorące udział w negocjacjach przyznają, że były wyjątkowo trudne. W sumie odbyło się sześć tur rozmów: w Warszawie, Moskwie, obwodzie kaliningradzkim i w Gdańsku. – Dzięki oparciu i legitymacji od naszych przewoźników mogliśmy bardzo jasno, zdecydowanie i konsekwentnie postępować podczas tych negocjacji, co oczywiście wiązało się z ogromnym kosztem i poświęceniem ze strony przewoźników, którzy godzili się na przestoje i skutki tym wywołane. Za to wszystko przewoźnikom bardzo dziękuję – podkreśla prezes ZMPD Jan Buczek.
Krytykowane przez transportowców rozporządzenie 301 zostało zmienione przez rozporządzenie 62 i na tej podstawie rosyjskie służby będą wykonywały kontrole. Na mocy podpisanego porozumienia powołana zostanie też polsko - rosyjska „grupa robocza do spraw trudnych”, która będzie na bieżąco rozpatrywała i rozwiązywała problemy, jakie wynikną podczas wykonywania przewozów na terytorium obydwu państw. W jej skład wejdą przedstawiciele administracji rządowych, w tym inspekcji drogowych, oraz przewoźników z obu krajów.

Zezwolenia na 2016 rok
Z treści umowy między Polską a Rosją wynika, że liczba specjalnych zezwoleń na kraje trzecie jest proporcjonalna i powiązana z ogólnym kontyngentem. – W związku ze zmniejszeniem się liczby przewozów do Rosji nie ma potrzeby utrzymywać kontyngentu na dotychczasowym poziomie. Dlatego na wniosek środowiska został on obniżony, a liczba zezwoleń na kraje trzecie uległa proporcjonalnemu zmniejszeniu – przypomina prezes ZMPD.
Porozumienie zostało podpisane do końca 2016 roku. – Czasy są trudne do przewidzenia. Nie wiadomo, jakie czynniki będą miały wpływ na poziom przewozów w najbliższych latach.
Niezależnie od tego, w związku z sytuacją wynikającą ze zmiany przepisów, nie wiemy, jak będzie wyglądała realizacja tego porozumienia. Dlatego ten rok będzie rokiem odpowiedzi na liczne wątpliwości – wyjaśnia Buczek.
W myśl porozumienia oprócz listu przewozowego CMR będzie potrzebny jeszcze jeden dokument potwierdzający załadunek w Polsce. Szczegółowa instrukcja zostanie opublikowana przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa w porozumieniu z rosyjskim Ministerstwem Transportu.
- Jestem przekonany, że nie jest to rozwiązanie w pełni nas satysfakcjonujące. Ale również wiem, że podobny niedosyt doskwiera przewoźnikom rosyjskim.
To, co się udało wynegocjować, jest wynikiem twardych rozmów, które oczywiście zakończyły się pewnym kompromisem. Teraz czas na wykorzystanie tych warunków do odrobienia strat – uważa prezes ZMPD.

Kryzys wprowadza nerwowość
Słaby rubel oraz embargo odbiły się na obrotach handlowych Rosji. W stosunku do stycznia 2014 roku import w 2016 roku zmalał o połowę. Mniejsza wymiana handlowa odbija się także na przewozach. Spadek ilości pracy wprowadza nerwowość wśród przewoźników.
Rosjanie chcą ze swojego rynku wypchnąć przede wszystkim polskich transportowców, ponieważ ich udział w przewozach jest znaczący i dwa-cztery razy wyższy (w zależności od regionu) od udziału Polski w rosyjskim imporcie. Według danych Nadwołżańskiego Okręgu, w pierwszych dziewięciu miesiącach 2014 roku 15 proc. tonażu przewozów międzynarodowych było przewożonych pomiędzy Rosją i Niemcami, 13 proc. w ruchu z Polską, 12 proc. z Ukrainą, 7 proc. z Litwą, 5 proc. z Turcją, 4 proc. z Rumunią i tyle samo z Włochami oraz po 3 proc. z Czechami, Węgrami i Finlandią. Z kolei w regionie centralnym przewozy firm rosyjskich w 2014 roku zmalały o 10 proc. w stosunku do roku 2013, przewozy dwustronne skurczyły się o 15,5 proc., zaś z krajów trzecich zmalały tylko o 5 proc.
Jednocześnie rośnie eksport z Rosji – w 2014 roku powiększył się blisko dwukrotnie w stosunku do 2013 roku. Na eksporcie skorzystać mogą przede wszystkim lokalni przewoźnicy.

Kontrola zezwoleń
Polscy przewoźnicy uważają, że Rosjanie nagminnie wykorzystują wielokrotnie polskie zezwolenia, które można użyć tylko jeden raz. Potwierdzeniem tych podejrzeń może być na przykład wynik kontroli zestawu pojazdów należącego do rosyjskiego przewoźnika, jakiej dokonali inspektorzy oddziału WITD w Łowiczu 25 lutego 2016 roku. W chwili kontroli pojazd wykonywał międzynarodowy przewóz drogowy bez posiadania w pojeździe prawidłowo wypełnionego zezwolenia CEMT, które uprawnia do wykonania przewozów wielokrotnych i wielostronnych.
Inspektorzy ustalili, że w ciągu ostatnich pięciu dni zezwolenie CEMT przebywało w sześciu pojazdach. Kierowcy w trakcie kontroli powiedzieli, że zezwolenie CEMT jest przewożone między Budziskiem a Frankfurtem.
Zarówno po litewskiej, jak i niemieckiej stronie stoją ciężarówki rosyjskiej firmy i oczekują w kolejce, aby otrzymać zezwolenie CEMT tylko na przejazd po Polsce, a nie na całej trasie przewozu od miejsca załadunku do miejsca rozładunku. Między innymi z powodu tego procederu 18 marca 2016 roku w Warszawie odbyło się spotkanie wiceministra infrastruktury i budownictwa Jerzego Szmita z szefem Służby Celnej Marianem Banasiem, Komendantem Głównym Straży Granicznej Markiem Łapińskim oraz p.o. Głównego Inspektora Transportu Drogowego Alvinem Gajadhurem. Na spotkaniu podjęto decyzję o intensyfikacji kontroli przewoźników drogowych i uzgodniono mechanizm ich koordynacji. Kontrole, które będą wykonywane przez funkcjonariuszy wszystkich służb biorących udział w spotkaniu, mają dotyczyć zarówno prawidłowości dokumentacji przewozowej, stanu technicznego pojazdów oraz legalności wykorzystywanego paliwa, jak i przemytu osób oraz zwalczania zagrożeń terrorystycznych.

Autor: Robert Przybylski