Urzędy celne państw, w których najczęściej są odprawiane ładunki z i do Wielkiej Brytanii szacują wzrost liczby zgłoszeń na kilkadziesiąt procent. Kraje powiększyły szeregi funkcjonariuszy, ale opóźnienia są nie do uniknięcia.

Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce oraz Ministerstwo Infrastruktury zorganizowały 10 października spotkanie dotyczące Brexitu. Zastępca dyrektora Departamentu Współpracy Ministerstwa Infrastruktury Marcin Rzeszewicz oznajmił, że branża transportowa, choć może obawiać się zakłóceń, to jednak pod względem prawnym, mimo braku umowy, zachowa dostęp do rynku brytyjskiego.
Przewozy drogowe z UE do UK nadal będą wykonywane, a podstawą tego będzie przyjęte na zasadzie wzajemności rozporządzenie 2019/501 z 25 marca 2019 r., które obowiązuje do 31 grudnia 2019 roku, ale zgodnie z projektem ma być przedłużone do 31 lipca 2020 r.

Wariant bez umowy
W przypadku ,,no-deal” nastąpią znaczące zmiany w przewozach UE-UK, podkreślił przedstawiciel Dyrekcji Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej TAXUD z Komisji Europejskiej German De Melo Ponce. Wszystkie towary przyjeżdżające do UE z UK będą podlegały procedurom celnym, bowiem zmieni się ich status.
Upoważnienia udzielone przez UK nie będą ważne w UE od moment Brexitu. Dotyczy to rejestrów, gwarantów, certyfikatów, np. AEO, uproszczeń celnych i innych. De Melo zwracał uwagę, że KE przygotowała szereg komunikatów informujących przedsiębiorców o ewentualnych zmianach. Zachęcał do zaznajomienia się z nimi na stronach internetowych KE. Każda firma musi sama zweryfikować, czy jest w pełni przygotowana, czy łańcuch dostaw, w który jest zaangażowana, jest gotowy na zmiany zarówno po stronie UK, jak i UE.
Przedstawiciel administracji celnej z Belgii Christphe Cambien ujawnił, że w związku z Brexitem służby celne oceniają wzrost liczby dodatkowych zgłoszeń celnych na 47 proc. w eksporcie i 14 proc. w imporcie. Dlatego przygotowują do tych zmian infrastrukturę, systemy elektroniczne oraz personel (docelowo mają zatrudnić 386 nowych osób).
Przemieszczanie się przez belgijskie porty będzie wymagało deklaracji bezpieczeństwa - ENS. Dwa główne porty: Antwerpia i Zeebrugge unowocześniły i przygotowały nowe systemy wspomagające ruch do Wielkiej Brytanii.
Dla pierwszego portu jest to aplikacja Nxtport, dla drugiego - RxSeaport. Szczegóły ich działania można znaleźć na stronach internetowych tych portów. Jeśli chodzi o RxSeaport, to podstawą do przygotowania przewozu przez przewoźnika będzie booking promu, potem należy dokonać pre-notyfikacji w systemie RXSeaport.
Przewoźnik w trakcie przewozu powinien sprawdzić na tablicach, czy jego pojazd uzyskał zezwolenie na wjazd do portu. Niezbędna jest rejestracja w systemie, ale predeklaracje będzie mógł w imieniu przewoźnika składać agent. To samo dotyczy przewozu z UK do Zeebrugge - w tym przypadku także odpowiednio wcześniej należy dokonać zgłoszenia.
Będą występowały trzy rodzaje statusu dla ładunku. Czerwony będzie oznaczał zakaz wjazdu na terminal portowy, pomarańczowy będzie nakazywał zjechać kierowcy na wyznaczone miejsce parkingowe w celu wyjaśnienia problemu, zielony oznacza zezwolenie na wjazd na terminal.

Francuzi też przygotowani
Przygotowania francuskiej administracji celnej przedstawiła Berenice Charret. Poinformowała o systemie SMART BORDER, który został opracowany pod potrzeby nowej granicy FR-UK. Granica ta składa się z tunelu, 8 portów i 3 linii promowych.
Jeśli chodzi o połączenie kolejowe, to 35 min wystarczy, aby przejechać z jednego państwa do drugiego. Infrastruktura tego połączenia była budowana w czasie, gdy UK i FR były w Unii Europejskiej, więc nie zastosowano dodatkowego zaplecza, które zwykle znajduje się na granicach. Dlatego w ostatnim czasie trzeba było wygospodarować budynki dla celników i miejsca przeznaczone na kontrole celne. Dużo uwagi poświęcono automatyzacji wszystkich procesów granicznych.
Podczas przekraczania granicy bardzo ważna stanie się deklaracja celna, która będzie identyfikowana z konkretnym pojazdem. Pozwoli to na śledzenie ruchu samochodu ciężarowego i przyczepy.
W czasie wjazdu na prom system będzie wysyłał powiadomienie do służb celnych drugiej strony o rozpoczęciu tranzytu. Podczas przekraczania kanału La Manche kierowca dostanie informację na temat statusu pojazdu i przewożonego ładunku, która będzie wyświetlona na ekranie.
Na terminalu we Francji pojazd skierowany będzie na pas zielony, albo pomarańczowy, jeśli wystąpi potrzeba skontrolowania ładunku wynikająca np. z przepisów fitosanitarnych.
Na spotkaniu omówiono również możliwość zastosowania ,,koperty logistycznej”, która służy do przyporządkowania wielu zgłoszeń celnych (np. pojawiających się w przypadku przewozu drobnicy) do jednego kodu kreskowego. Metoda ta oszczędza czas w momencie parowania zgłoszeń celnych towaru z pojazdem, bowiem ostatecznie należy zeskanować tylko jeden kod.
Przedstawicielka francuskiej administracji celnej dodała, że w czasie przekraczania granicy kierowca oprócz przedstawienia dokumentów celnych również może być poproszony o odpowiedzi na pytania związane z posiadaną dokumentacją celną, rodzajem towaru i rodzajem przewozu. Zachęcała również do śledzenia informacji na stronie francuskiego cła www.douane.gouv.fr

Holenderskie porty
Djoeke Adimi oraz Loekie Lepelaar poinformowały o przygotowaniach Holandii na okoliczność Brexitu. Spodziewany jest wzrost operacji celnych o 18 proc. w przypadku importu i o 33 proc. w przypadku eksportu. Liczba klientów urzędów celnych zwiększy się o 40 proc. Aby umożliwić klientom portów sprawny przepływ towarów uruchomiono aplikację Portbase (www.portbase.com).
Wokół terminali portowych w Holandii nie ma możliwości, aby pojazd swobodnie zaparkować i uzupełnić ewentualne braki dokumentacji. Wszystkie niezbędne formalności należy załatwić przed przyjazdem do terminalu. Bez odpowiednio wcześniejszej rejestracji w systemie nie będzie możliwości wjechania samochodem ciężarowym do portu.
Korzystanie z aplikacji Portbase wiąże się z jednorazową opłatą. Jest ona dość wysoka, a w przypadku większej liczby ładunków usługi pośredników mogą znacząco podnieść koszty. Każda z części ładunku (np. różne zgłoszenia celne) musi być wprowadzona do systemu Portbase, dla każdego pojedynczego zgłoszenia w zgłoszeniu zbiorczym musi być zezwolony wjazd do portu. System ten działa również dla przewozów z Wielkiej Brytanii do Holandii.
W porcie automatycznie rozpoznawane są pojazdy po numerze rejestracyjnych tablic. Zachęcano, aby jak najszybciej się zarejestrować, co zapobiegnie ewentualnym kolejkom po Brexicie.
Przedstawiciele wszystkich trzech państw otwarcie informowali o przewidywanych utrudnieniach, a nawet o ograniczaniu dostępu do portów.

Autor: Tomasz Małyszko

Więcej informacji na stronie
Getreadyforbrexit.eu
Nagranie ze spotkania znajduje się pod linkiem https://www.youtube.com/watch?v=R8KfrmFbd_Q